COVID-19 stelt de capaciteit van de verwerkingssector voor medisch afval enorm op de proef. Tijdens de piek hadden we te weinig bestaande mogelijkheden om de grote hoeveelheden besmettelijk materiaal te verwerken. De afvalverwerkingssector moest nieuwe manieren vinden om voor de verwerking van medische benodigdheden, beschermingsmiddelen en ander verontreinigd (medisch en chirurgisch) afval.

In april 2020 communiceerden verschillende afvalverwerkers 40 procent meer risico houdende afvalstoffen (RMA) te verwerken dan het jaar ervoor en spraken ze over een verdubbeling in verpakkingsmaterialen (vaten e.d.). Wereldwijd verwerkte de verwerkingssector voor medisch afval drie tot zes keer meer materiaal als in de eerste vier maanden van 2019. Waar het medisch afval en het huishoudelijk afval fors steeg, daalde het afval van bedrijven/de industrie met zo’n 50 procent.

Het dreigende tekort aan ophaal en verwerkingsmogelijkheden van RMA verplicht(te) de verschillende partijen om alternatieven te zoeken.

NIEUWE MAATREGELEN VOOR DE OPHALING VAN MEDISCH AFVAL

OVAM heeft in overleg met de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector Go4Cirlce, Indaver, de ziekenhuissector, Interafval en verschillende virologen onderstaand advies uitgesproken.

1. In de geneeskundige instellingen mogen de volgende afvalstoffen van de behandeling van COVID-19-patiënten steeds ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):

• niet besmeurde PBM’s zoals handschoenen, maskers, schorten, mutsen;
• voedselresten;
• wegwerpgordijnen;
• papier en karton, incl. kranten en tijdschriften van de patiënt;
• allerlei verpakkingsmaterialen;
• incontinentiemateriaal;
• lege urinezakken, inhoud ledigen en afvoeren via de riolering.

2. In de geneeskundige instellingen mogen de volgende afvalstoffen van de behandeling van COVID-19-patiënten – enkel na een periode van 72u in afzondering in de recipiënten voor afvoer - steeds ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):

• verzorgingsmateriaal zoals verbanden, tissues, onderleggers, … ook indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn;
• wegwerplinnen, ook indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn.

Bij het tekort aan vaten, mogen partijen voor het RMA alternatieve vaten gebruiken als ze UN gekeurd zijn volgens de ADR-richtlijnen;

• voorzien zijn van een Y-keur voor vaste stoffen zoals voorgeschreven voor UN3291;
• voldoen aan alle andere voorwaarden omschreven in onderafdeling 5.2.3 van Vlarema.

De recipiënten moeten met een spanring of gelijkwaardige afsluiting worden afgesloten en maatregelen moeten worden getroffen zodat deze recipiënten niet op eenvoudige wijze kunnen worden geopend.

Een ander alternatief zijn de kartonnen dozen met een binnenzak. Deze worden niet meer gebruikt bij de ziekenhuizen, maar zijn een wettelijke alternatief voor de kunststof RMA-vaten voor vast risicohoudend medisch afval. Het meeste RMA in de afdelingen voor de behandeling van corona-patiënten is vast.

Zie Zorg en Gezondheid

DE VERWERKING VAN HET MEDISCH AFVAL

Afhankelijk van het land werd er op verschillende manieren verwerkt. Sommige landen stelden verbrandingsovens voor niet-medisch afval open (onder strikte voorwaarden) en andere landen vervoerden het afval naar het buitenland.

Het vermogen van de Europese landen om de uitdaging aan te gaan, werd volgens Otto de Bont (CEO Renewi) beïnvloed door de beleidsvorming en de handhaving, de ophaalcapaciteit, het vervoer, de verwerkingsvoorzieningen, de dominante afvalverwerkingsmethoden en de bestaande overcapaciteit.

In de komende maanden en jaren verwacht de Bont dat overheden in de EU de afvalverwerkingssector gaan uitdagen om extra capaciteit op te bouwen in verwerkings- en opslagvoorzieningen, waaronder mobiele verwerkingseenheden voor medisch afval. Daarnaast zal de sector geprikkeld worden om geavanceerde technologische oplossingen te onderzoeken. Zo kunnen radiofrequentie-identificatie afvalmaterialen en -volumes volgen en zorgen voor een veilige verwerking en verwijdering in het geval van een crisis.

Zie afvalonline